‘Ik moest doen alsof’

We kennen Richard als een warme, positieve man die zelfstandig zijn weg vindt. Al enige tijd volgt hij bij ons het inburgeringstraject en in die periode kregen we de kans om zijn verhaal te horen. Zijn verhaal staat symbool voor dat van veel statushouders uit de LHBTIQ+ gemeenschap: een verhaal van moed en doorzettingsvermogen in een omgeving waar hun bestaan wordt ontkend en bedreigd.

Richard komt uit Georgetown, Guyana, een land waar hij vanwege zijn geaardheid niet kon blijven. Guyana is het enige land in Zuid-Amerika waar homoseksuele handelingen illegaal zijn. "Georgetown is een plek waar de lucht dik is van de hitte, roddels en oordelen. Waar de mango’s zoet zijn, de rivieren breed, en de kerken harder klinken dan de waarheid. Van buiten lijkt het een paradijs, maar paradijs heeft een prijs als je anders bent", vertelt hij.

Masker dragen

Zijn hele leven werd Richard geconfronteerd met veel stigma. Uit de kast komen betekende afwijzing door familie, discriminatie en zelfs erger. Richard leerde al snel om zijn mond te houden en op te gaan in de massa. Een eenzaam en uitputtend bestaan, zoals hij het zelf omschrijft. 

“Vanaf jonge leeftijd wist ik dat ik mannelijkheid moest spelen. Ik bestudeerde het als een taal die ik nooit helemaal onder de knie kreeg. Ik keek hoe andere jongens zich bewogen, hoe ze hun stem lieten zakken en hoe ze homofobe opmerkingen maakten om erbij te horen. Ik herhaalde die opmerkingen, gewoon om te overleven."

Richard werd expert in het dragen van een masker, een versie van zichzelf waar hij nooit meer naar terug wil.  "Ik maakte grapjes, droeg de juiste kleding en glimlachte op foto’s. Ik ging naar de kerk. Ik klapte wanneer de dominee zei dat ‘een man niet met een man mag slapen’. En elke keer dat ik klapte, stierf er een stukje van mij.”

Religieus

Richard groeide op in een streng religieus gezin, waar geloof boven alles stond. "Elke zondag zat ik in de kerkbanken, zwetend door mijn overhemd, biddend, niet voor verlossing, maar voor verdwijning. Ik bad om normaal te zijn. Ik smeekte en huilde. Ik probeerde deals te sluiten met de hemel. Neem dit weg, fluisterde ik. Maak me zoals hen".

"Sinds ik hier ben, heb ik mijn identiteit, mijn stem en mijn recht om te houden van wie ik wil, teruggewonnen."

Sinds hij in Nederland is, is het voor hem een compleet ander leven. “Het is dag en nacht verschil”, vertelt hij. “Ik voel me hier veiliger. Ik kan hand in hand lopen met iemand van wie ik hou. Ik kan mijn stem laten horen zonder bang te zijn voor geweld. Nederland heeft me ruimte gegeven om te ademen, om opener en authentieker te leven."

"Ik heb de angst moeten loslaten die me elke dag achtervolgde. Ik heb ook het idee losgelaten dat ik mezelf moet verkleinen om anderen zich op hun gemak te laten voelen. Sinds ik hier ben, heb ik mijn identiteit, mijn stem en mijn recht om te houden van wie ik wil, teruggewonnen.”

Inmiddels is Richard samen met John, die hij twee jaar geleden in de Lidl tegenkwam. Afgelopen week stonden ze samen op Roze maandag in Tilburg, waar ze samen hun vrijheid vierden.

Nederlandse waarden

Tijdens onze workshops voor het Participatieverklaringstraject leren deelnemers over de Nederlandse kernwaarden. Denk aan vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit. Deze waarden vormen de basis van onze samenleving en zijn essentieel voor iedereen die hier wil inburgeren. 

Voor mensen zoals Richard, die hun identiteit en veiligheid vaak met moeite hebben moeten bevechten, bieden deze principes niet alleen erkenning, maar ook hoop en ruimte om hier volledig zichzelf te kunnen zijn.

Richard's boodschap

Zelfs als de wereld om je heen je nu nog niet ziet of steunt: jouw identiteit is geldig en jij doet ertoe. Blijf vasthouden aan wie je bent. Er is een gemeenschap die op je wacht met open armen. Geef niet op en laat haat je niet definiëren.

Verklein jezelf niet om te overleven, want je bent niet verkeerd. Op een dag, als je eindelijk in het licht stapt, zul je beseffen hoeveel kracht je altijd al hebt gehad. Je bent niet alleen.